Μουσικὴ παράδοση καὶ ἀστικό περιβάλλον

"Μα μπορείς τώρα να βλέπεις τον Ψηλορείτη και να παίξεις ένα σκυλάδικο; Αυτός μαλώνει! Αυτός θέλει ριζίτικα, θέλει τραγωδία, θέλει..."
                                                                -Ἀπὸ συνέντευξη τοῦ Ψαραντώνη


Ἀκόμα καὶ ὁ πιὸ ρηχὸς ἄνθρωπος παραδέχεται ὅτι σὲ ὁρισμένες περιστάσεις ἀρμόζει ὁρισμένη μουσική, διότι κάθε μουσικὴ ἐκφράζει τὴν κατάσταση ποὺ τὴν γέννησε, ἡ ὁποῖα  κατάσταση ἀναλύεται σὲ παράγοντες φυσικοὺς καὶ πνευματικούς. Ἡ τζᾶζ λόγου χάρη, παραπέμπει εὐθῦς σὲ ἀστικό περιβάλλον, ἡ ἠλεκτρονικὴ μουσικὴ σὲ κάποιον ὑπόγειο χῶρο μὲ συνωστισμένα πλήθη. Ἡ κλασικὴ δημιουργεῖ αἰθέριες εἰκόνες μεγαλοπρέπειας, ἄλλοτε συνδυασμένες μὲ τὴν φύση καὶ ἄλλοτε μὲ συγκεκριμένα πολιτισμικά πρότυπα. Ἡ μουσική ὅμως ποὺ παραπέμπει ἀπευθείας στὸ φυσικό περιβάλλον εἶναι ἡ παραδοσιακή.

Παραδοσιακὴ μουσική, ὅπως εἶπε ὁ λυράρης Ἀλέξανδρος Παπαδάκης, δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ ἀπλῶς παραδίδεται ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Καὶ τὸ φαῦλο παραδίδεται μέσα στὸν χρόνο, καὶ μάλιστα μὲ περισσὴ εὐκολία. Καὶ τὸ ψέμα, ὅσο καὶ ἄν λέμε ὅτι δὲν προλαβαίνει νὰ γεράσει. Ἡ Παράδοση πρέπει νὰ θεαθεῖ ἀπὸ ἄλλο πρίσμα. Παραδοσιακὴ μουσικὴ εἶναι ἡ φωνὴ τῆς πέτρας τοῦ τόπου σου, ἡ ἀβίαστη ἔκφραση τῆς ἐνότητος φυλῆς-τόπου.

Καὶ λέγοντας φωνὴ τῆς πέτρας, δὲν μποροῦμε νὰ τὸ νοήσουμε ὥς ἕναν ἀκριβὴ μετρήσιμο ὁρισμό. Εἶναι ἔννοια ἄφατη, βιωματική, καὶ μπορεῖ νὰ λεχθεῖ μόνο μεταξῦ μυημένων, μεταξῦ διαφορετικῶν ψυχισμῶν δὲν ἔχει καμία ἀπολύτως χρησιμότητα ὥς λεκτικό ἐργαλεῖο.

Ἀκούγεται συχνὰ ἀπὸ τοὺς σημερινοὺς παραδοσιακοὺς μουσικοὺς ὅτι οἱ νέες γενιές δὲν ἔχουν τὰ βιώματα ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ παραδοσιακή μουσική. Αὐτὸ εἶναι ἡ μισὴ ἀλήθεια. Αὐτὴ ἡ ὀρθὴ συνειδητοποίηση θὰ πρέπει νὰ ἀποτελεῖ τὸ ἐφαλτήριο καὶ ὅχι τὴν λευκὴ σημαία. Ὁ φυσικός βίος γεννᾶ τὴν παραδοσιακὴ μουσική, παράλληλα ὅμως ἡ παραδοσιακὴ μουσικὴ ὠθεῖ στὸν φυσικὸ βίο. Λέγοντας ἐπιστροφὴ λοιπόν, δὲν νοεῖται κάποια ψυχαναγκαστικὴ, ὑποκριτική καὶ τεχνητὴ προσποίηση ἑλληνικότητος, ἀλλᾶ μία αὐθεντικὴ καὶ αὐθόρμητη ἐπιστροφὴ στὴν ρίζα. Ἡ ἀληθινὴ ἀκρόαση δρᾶ σὰν μαγνητικὸ πεδίο ποὺ βάζει τάξη στὰ σκόρπια ρινίσματα. Ὅποιος ἔχει τὴν προδιάθεση θὰ νιώσει τὸ κάλεσμα, ὅποιος δὲν τὸ νιώθει καλύτερα νὰ μὴν ὑποκριθεῖ, δὲν ἔχει θέση σὲ ἕναν τέτοιο ἀγώνα.

Ρυθμοὶ αἰώνιοι δὲν θέλουν γύρω τους τσιμέντο, μποτιλιάρισμα, ἐμπορικὰ κέντρα, θὲλουν τὸν πλάτανο καὶ τὰ ἄλλα χιλιοτραγουδισμένα δένδρα τῆν Ἑλληνικῆς γῆς, θέλουν τὸ χιόνι τὸ ἀπάτητο καὶ τὴν κεντητὴ ποδιά, ὅχι τὸ πλαστικὸ καὶ τὴν βρώμικη βροχὴ τῆς μεγαλουπόλεως. Θέλουν ζωή.





Περὶ τοῦ λυράρη ποὺ προαναφέρθηκε: